İstatistikte merkezi eğilim ölçülerinin en kritik olanlarından biri ortanca (median)  değeridir. Bir veri seti küçükten büyüğe sıralandığında tam ortada kalan değeri temsil eder. Bu nedenle dağılımdaki en düşük ve en yüksek uçlardan etkilenmez; özellikle aşırı uç değerlerin (outlier) bulunduğu  veya çarpık dağılımlarda (skewed distributions)  en güvenilir merkez ölçüsüdür. Ortanca, veri kümesini iki eşit parçaya böler: En düşük %50 En yüksek %50 Bu özelliği sayesinde istatist

Veri Analizinde Merkezin Gerçekten Neresi Olduğunu Bulmak Veri analizi yapılırken bir dağılımın “ortasında” ne olduğunu bilmek çoğu zaman ilk adımdır. Bu nedenle merkezi eğilim ölçüleri  istatistiğin temel yapı taşlarıdır. En yaygın üç ölçü şunlardır: Mod : En sık gözlenen değer Medyan : Sıralı bir veri dizisinin ortadaki değeri Ortalama (Mean) : Değerlerin toplamının gözlem sayısına bölünmesi Ancak merkezi eğilim ölçülerini doğru yorumlayabilmek için sadece bu üçlü yeterli d

Korelasyon katsayısı, iki değişken arasındaki ilişkinin yönünü  ve gücünü  -1 ile +1 arasında bir değerle özetleyen güçlü bir istatistiksel ölçüdür. Bir araştırmada ya da veri analizinde “Bu iki değişken arasında nasıl bir ilişki var?” sorusunu yanıtlamanın en hızlı yöntemlerinden biri korelasyondur. Bu değer +1 , 0  ve -1  aralığında hareket eder ve her sayı bize değişkenlerin birlikte hareket etme biçimi hakkında net bir ipucu verir. Korelasyon Katsayısı Bize Ne Söyler? Kor

İstatistiksel analizlerde bir değişkenin dağılımını doğru yorumlamak, sonraki tüm adımların sağlıklı ilerlemesi için kritik öneme sahiptir. Çarpıklık (skewness) ise dağılımın simetrik olup olmadığını gösteren temel ölçülerden biridir. Bir dağılımın sağa ya da sola doğru uzayan bir kuyruğu varsa, bu durum hesaplanan ortalamadan çıkarımları etkileyebilir ve birçok istatistiksel testin varsayımlarını doğrudan ilgilendirir. Aşağıda çarpıklığın ne olduğu, türleri, nasıl hesaplandı

Güven aralıkları, bir istatistiksel tahminin etrafındaki belirsizliği ifade etmenin en doğru ve en bilimsel yollarından biridir. Bir örneklemden elde edilen nokta tahmini her zaman bir miktar hata taşır; çünkü örneklem, popülasyonun tamamının tam bir yansıması değildir. Güven aralığı, bu doğal belirsizliği kabul ederek, tahminin hangi aralık içinde tekrarlanma olasılığı taşıdığını gösterir. Bu yöntem, ortalamalardan oranlara, iki grup arasındaki farklardan varyans tahminlerin

Çıkarımsal istatistikler, bir araştırmacının elindeki sınırlı örneklem verisini kullanarak çok daha büyük bir kitle hakkında çıkarım yapmasını sağlayan, bilimsel araştırmanın en kritik adımlarından biridir. Deskriptif istatistikler yalnızca veriyi “tanımlarken”, çıkarımsal istatistikler veriyi yorumlar , geneller , test eder  ve tahmin  üretir. Dolayısıyla bilimsel araştırmaların büyük çoğunluğu, doğru yorumlanmış çıkarımsal istatistiksel sonuçlara dayanır. 1. Deskriptif ve Ç

Akademik yazımda kullanılan referanslama stilleri disiplinlere göre değişir. Tıp alanında ise en yaygın ve standart kabul edilen format AMA Referanslama Stili dir (American Medical Association). Özellikle tıp fakülteleri, sağlık bilimleri enstitüleri, hemşirelik bölümleri ve tıp dergilerine gönderilen makalelerde AMA formatı zorunlu tutulur. AMA sistemi; sade, hızlı takip edilebilir  ve numaralandırmaya dayalı  yapısıyla bilimsel metinlerde kaynak kullanımını oldukça pratik h

Yapay zekâ temelli yazma araçları (AI writing tools), kullanıcıların yazma sürecini kolaylaştırmak, hızlandırmak ve geliştirmek için makine öğrenmesi, doğal dil işleme (NLP) ve büyük dil modelleri (LLM) kullanan yazılımlardır. ChatGPT gibi sohbet botları bu araçların en bilinen örneklerindendir. Bunun yanında, sadece dilbilgisi kontrolü yapan, metin özetleyen ya da yeniden yazan daha spesifik yapay zekâ araçları da vardır. Bu tür araçlar metin üretme, yazıyı geliştirme, hatal

Mantık yanılgıları, günlük hayatta, akademik yazılarda, reklamlarda ve politik söylemlerde sıkça karşımıza çıkan düşünme hatalarıdır. Bu hatalar, ilk bakışta ikna edici görünse de aslında geçersiz akıl yürütmelere dayanır. Bu yazıda, en yaygın 10 mantık yanılgısını anlaşılır örneklerle ele alıyor ve her birinin neden sorunlu olduğunu açıklıyoruz. 1. Merhamet Söylemi Yanılgısı Bir kişi, mantıklı gerekçeler sunmak yerine karşı tarafın acıma duygularına hitap ederek ikna etmeye

Dil; yalnızca iletişim kurduğumuz bir araç değil, aynı zamanda düşüncelerimizi, duygularımızı ve kültürel kodlarımızı şekillendiren bir sistemdir. Bu sistemin içinde bazı özel anlatım biçimleri vardır ki, bazen farkında bile olmadan günlük konuşmalarımızda sık sık kullanırız. Bu yazıda modern iletişimde öne çıkan grawlix , benzetme (simile) , metafor , ve tautoloji  kavramlarını ele alıyor; her birinin anlamını, kullanım amaçlarını ve örneklerini açıklıyoruz. Grawlix Nedir? G

Eleştirel Söylem Analizi (Critical Discourse Analysis – CDA), yazılı ya da sözlü dilin, sosyal bağlam içindeki rolünü inceleyen nitel bir araştırma yöntemidir. Dilin yalnızca bilgi aktarmadığını; aynı zamanda ideolojileri, güç ilişkilerini, kültürel kodları ve toplumsal kalıpları taşıyan bir araç olduğunu kabul eder. CDA, sosyal bilimlerde – özellikle dilbilim, sosyoloji, psikoloji, medya çalışmaları ve kültürel çalışmalar gibi alanlarda – sık kullanılan, yorumlayıcı ve bağla

İçerik analizi, yazılı, görsel ya da işitsel tüm kayıtlı iletişim türlerinde tekrar eden temaları, kavramları ve anlam örüntülerini incelemek için kullanılan sistematik bir araştırma yöntemidir. Gazete haberlerinden politik konuşmalara, sosyal medya paylaşımlarından reklamlara kadar geniş bir yelpazede uygulanabilir olması, onu sosyal bilimlerden pazarlamaya kadar pek çok alanda vazgeçilmez bir yöntem hâline getirir. Bu yöntemin iki boyutu vardır: Nicel içerik analizi , belir

İstatistiksel analizlerin en kritik kavramlarından biri olan varyans , bir veri setindeki değerlerin ortalamadan ne kadar uzaklaştığını sayısal olarak ifade eder. Araştırmalarda dağılımı anlamak, gruplar arasındaki farkları test etmek ve parametrik testlerin uygunluğunu değerlendirmek için varyans bilgisi mutlaka incelenir. Bu yazıda varyansın neyi ölçtüğünü, nasıl hesaplandığını, nüfus–örneklem farkını ve ANOVA gibi testlerde neden bu kadar merkezi bir role sahip olduğunu sa

Betimsel istatistikler, bir veri setini anlamanın ve araştırma sürecine sağlam bir başlangıç yapmanın en temel yöntemidir. Araştırmacı, veri topladıktan sonra ilk olarak verinin yapısını, dağılımını, ortalamasını, en düşük ve en yüksek değerlerini ve değişkenliğini inceleyerek elde ettiği bilgiye anlam kazandırır. Çünkü herhangi bir çıkarım testine geçmeden önce verinin “nasıl göründüğünü” bilmek zorunludur. Veri seti ister küçük bir örneklemden ister geniş bir popülasyondan

Akademik Yazım Nedir? Akademik yazım, bilimsel bilginin düzenli, kanıta dayalı ve nesnel bir biçimde aktarılmasını amaçlayan özel bir yazma biçimidir. Bu stil; tezlerden araştırma makalelerine, laboratuvar raporlarından literatür derlemelerine kadar birçok akademik metnin temelini oluşturur. Akademik yazımın amacı; okuyucuya açık, tutarlı ve doğrulanabilir bir bilgi sunmaktır. Bu nedenle kullanılan dil kişisel duygulardan uzak, kanıt temelli, düzenli ve teknik olmalıdır. Her

Akademik araştırmalarda kullanılan kaynakların güvenilirliği, elde edilen sonuçların niteliğini doğrudan belirler. Bu nedenle “bilimsel kaynak” (akademik kaynak) kavramını doğru anlamak, bir araştırmacının sahip olması gereken en temel becerilerden biridir. Bilimsel kaynaklar; alanında uzman kişiler tarafından üretilmiş, kanıta dayalı, tarafsız ve belirli akademik standartlara uygun şekilde yayımlanmış çalışmalardır. Araştırmaların güvenilirliğini artırır, bilimsel bilginin b

Soru: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi’nde doktora tezi hangi şartlarda sonuçlanır ve doktora diploması nasıl verilir? Doktora Tez Savunmasına Girebilme Şartları ◉ Öğrencinin tez savunmasına girebilmesi için, doktora programına başladığı tarihten itibaren aşağıdaki yayın türlerinden en az birini  yerine getirmesi gerekir: İlk yazarın doktora öğrencisi olduğu  ve ulusal/uluslararası indekslerde taranan hakemli dergide yayımlanmış veya yayımlanmak üzere kesin kabul  edilmiş ma

Soru: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi’nde Yüksek Lisans Programı Nasıl Açılır ve Hangi Şartlarda Yürütülür? Yüksek Lisans Programlarının Açılması ◉ Yeni bir yüksek lisans programı açılabilmesi için ilgili anabilim dalının önerisi , enstitü kurulu onayı  ve Senato kararı  gerekir. ◉ Nihai onay, Yükseköğretim Kurulu (YÖK)  tarafından verilir. ◉ Bu süreçte programın içeriği, öğretim elemanı yeterliliği ve akademik gereklilikler dikkate alınır. Program Türleri ◉ Yüksek lisans p

Hakemli değerlendirme, akademik araştırmaların bilimsel güvenilirliğini koruyan en önemli aşamalardan biridir. Bir makale, rapor ya da proje yayınlanmadan önce, aynı alanda uzman kişiler tarafından detaylı biçimde incelenir. Bu sürece “hakem değerlendirmesi” ya da “eş değerlendirme” denir. Bu sistemin temel amacı, yayımlanacak çalışmanın bilimsel standartlara, yöntemsel doğruluğa ve etik ilkelere uygun olup olmadığını belirlemektir. Hakemli dergilerde yayımlanan makaleler, bu

Bilimsel araştırmaların güvenilirliği yalnızca bulguların doğruluğuna değil, aynı zamanda sürecin etik ilkelere uygunluğuna da bağlıdır. Etik kurallar, hem insan haklarını hem de bilimin güvenilirliğini koruyan temel yapı taşlarıdır. Özellikle insan katılımcılı araştırmalarda, etik ilkeler araştırmacı ile katılımcı arasında saygı, dürüstlük ve sorumluluk temelinde bir güven ilişkisi kurar. Etik İlkelerin Bilimsel Araştırmalardaki Rolü Etik ilkeler, bilimsel dürüstlüğü ve insa