Psikoloji ve Ruh Sağlığı Alanında En Sık Kullanılan 5 Ölçek: Tanım, Amaç ve Kullanım Özellikleri
- Nominal Analiz
- 21 Tem
- 2 dakikada okunur
1. Beck Depresyon Envanteri (BDI)
Amaç: Beck Depresyon Envanteri, bireylerin depresyon düzeyini ölçmek amacıyla geliştirilmiş, psikolojik değerlendirmelerde yaygın olarak kullanılan özbildirimli bir ölçektir. Klinik psikoloji, psikiyatri ve psikolojik danışmanlık alanlarında sıklıkla tercih edilir.
Hedef Kitle: Ergenler ve yetişkin bireyler.
Özellikleri:
Toplam Madde Sayısı: 21
Cevaplama Şekli: 4’lü Likert tipi (0 = Hiç, 3 = Çok yoğun)
Değerlendirme: Toplam puan 0 ile 63 arasındadır. Puan arttıkça depresyon düzeyi yükselir.
Geliştirici: A. T. Beck (1961)
Türkçe Uyarlama: Dr. N. Hisli (1988/89)
Erişim: TOAD - Halil Ekşi Test Arşivi
Aşağıdaki bağlantıdan ölçeği indirebilir ve inceleyebilirsiniz.
Ölçek görüntüleri:
2. Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri (STAI)
Amaç: Bu ölçek, bireylerin hem anlık (durumluk) hem de kalıcı (sürekli) kaygı düzeylerini değerlendirmeyi amaçlar. Klinik psikoloji ve sağlık alanlarında kaygı taramaları için yaygın olarak kullanılır.
Hedef Kitle: Ergenler, gençler ve yetişkin bireyler.
Özellikleri:
Toplam Madde Sayısı: 40 (20 madde durumluk, 20 madde sürekli kaygı için)
Cevaplama Şekli: 4’lü Likert tipi
Geliştirici: C. D. Spielberger (1970)
Türkçe Uyarlama: N. Öner ve A. Le Compte (1983)
Erişim: [ResearchGate veya psikoloji test arşivlerinden temin edilebilir]
Ölçek görüntüleri:
3. Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RSES)
Amaç: Bireylerin özsaygı düzeyini ölçmek üzere geliştirilmiş olan bu ölçek, benlik algısı üzerine yapılan araştırmalarda en sık kullanılan araçlardan biridir.
Hedef Kitle: Ergenler ve yetişkin bireyler.
Özellikleri:
Toplam Madde Sayısı: 10
Cevaplama Şekli: 4’lü Likert tipi (1 = Kesinlikle katılmıyorum, 4 = Tamamen katılıyorum)
Geliştirici: Morris Rosenberg (1965)
Türkçe Uyarlama: Dr. F. Çuhadaroğlu (1986)
Ölçek görüntüsü:
4. Yaşam Doyumu Ölçeği (SWLS)
Amaç: Bireyin yaşamından duyduğu genel doyum düzeyini ölçmeyi amaçlayan bu ölçek, pozitif psikoloji çalışmalarında öne çıkar.
Hedef Kitle: Genç ve yetişkin bireyler.
Özellikleri:
Toplam Madde Sayısı: 5
Cevaplama Şekli: 7’li Likert tipi (1 = Hiç katılmıyorum, 7 = Tam katılıyorum)
Geliştirici: Ed Diener ve arkadaşları (1985)
Türkçe Uyarlama: A. Dağlı ve N. Baysal (2016)
Erişim: Dergipark Makale PDF
Ölçek görüntüsü:
5. Algılanan Stres Ölçeği (PSS)
Amaç: Bireyin son bir ay içindeki olayları ne kadar stresli algıladığını ölçer. Klinik ortamlar, halk sağlığı ve ruhsal iyilik hâli araştırmalarında sıklıkla kullanılır.
Hedef Kitle: Yetişkin bireyler (genel popülasyon).
Özellikleri:
Toplam Madde Sayısı: 10 (Kısa Form)
Cevaplama Şekli: 5’li Likert (0 = Hiçbir zaman, 4 = Çok sık)
Geliştirici: S. Cohen ve arkadaşları (1983)
Türkçe Uyarlama: B. Erci (2006)
Erişim: [Dergipark veya ilgili sağlık dergileri]
Ölçek görüntüsü:
Sonuç: Hangi Ölçek Ne Zaman Kullanılır?
Araştırma Teması | Uygun Ölçek |
Depresyon düzeyinin ölçümü | Beck Depresyon Envanteri (BDI) |
Kaygı düzeyinin ölçümü | Durumluk-Sürekli Kaygı (STAI) |
Özsaygı ve benlik değeri | Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği |
Genel yaşamdan memnuniyet | Yaşam Doyumu Ölçeği (SWLS) |
Günlük stres düzeyi | Algılanan Stres Ölçeği (PSS) |
Bu ölçekler, psikolojik değerlendirme süreçlerinde güvenilir birer araç olarak hem akademik tezlerde hem de saha araştırmalarında kullanılabilir. Türkçe uyarlamaları sayesinde yerel kültürel değerlere uygunluk göstermeleri, araştırma geçerliliği açısından önemli bir avantaj sunmaktadır.
Not: Bu ölçekleri kullanmadan önce etik kurallara uygun şekilde gerekli izinlerin alınması ve ölçeklerin orijinal formlarına sadık kalınması önemlidir.
Yorumlar