G*Power ile Exact McNemar Testi: Eşleştirilmiş İkili Yanıt Analizi

G*Power’ın McNemar Modülüne Genel Bakış

G*Power, sosyal bilimlerden biyomedikale kadar geniş bir yelpazede güç analizi (power analysis) yapmayı sağlayan ücretsiz bir yazılımdır.

“Exact: Proportion – inequality, two dependent groups (McNemar)” prosedürü, eşleştirilmiş ikili (yes/no) yanıt verilerine odaklanarak tedavi öncesi–sonrası ya da iki farklı koşul altındaki değişimleri değerlendirmenize imkân tanır.

Veri Yapısı ve Temel Kavramlar

Hipotezlerin Kuramsal Dayanağı

• Null Hipotez (H₀): Uyuşmayan çiftlerde simetri vardır, yani π₁₂ = π₂₁

• Alternatif Hipotez (H₁): Uyuşmayan oranlar farklıdır, yani π₁₂ ≠ π₂₁

Bu hipotezler koşulsuz exact testte binom dağılımı altında değerlendirilir.

Etki Büyüklüğü ve Girdi Parametreleri

• Odds Oranı mutlaka [10⁻⁶, 10⁶] aralığında seçilmeli; OR = 1 a priori analizde kullanılmamalı.

• Prop. discordant pairs (π_D) değeri [ε, 1 − ε] aralığında olmalıdır (ε = 10⁻⁶).

• OR ve π_D biliniyorsa, fark d = π₁₂ − π₂₁ ile OR = (d + π_D)/(d − π_D) formülü uygulanabilir.

α Dengesi Seçenekleri

İki yönlü testlerde nominal α’yı yakalamak için G*Power üç strateji sunar:

• Eşit Dağıtım: Her iki tarafa α/2 atamak

• O’Brien Yöntemi: Küçük kuyrukta α/2, büyük kuyrukta α − α₁ kullanmak

• Artırma Yaklaşımı: Önce α/2, sonra her iki kritik değeri artırarak toplam gerçek α’ya yakınlaştırmak

O’Brien yöntemi genellikle iki yönlü analizlerde en uygun çözümü verir.

Hesaplama Yöntemleri

• Exact (Koşulsuz)

  • ND (discordant çift sayısı) rastgele B(N, π_D) ile modellenir.

  • Koşullu binom gücü hesaplanıp ağırlıklı toplama tabi tutularak genel güç elde edilir.

• Approximation (Yaklaşık)

  • ND sabit kabul edilir.

  • H₀ dağılımı B(N π_D, 0.5), H₁ dağılımı B(N π_D, OR/(OR + 1)) olarak tanımlanır.

Küçük örneklemlerde exact; büyük örneklemlerde approximation tercih edilebilir.

Kuramsal Doğrulama ve Güvenilirlik

G*Power’ın exact sonuçları, O’Brien (2002) ve PASS (2006) çıktılarıyla karşılaştırılmış, hem tek hem de çift yönlü testlerde yüksek tutarlılık sağlandığı görülmüştür.

İki yönlü testlerde α dengesi stratejisi değiştikçe üçüncü ondalık basamakta küçük sapmalar gözlense de, bu sapmalar pratik önemi olmayan düzeydedir.

Exact McNemar prosedürü, eşleştirilmiş ikili verilerde asimetrik değişimleri güvenilir şekilde saptamanızı sağlar. G*Power içindeki α dengesi seçenekleri ve hem exact hem de approximate modlarıyla araştırmanızı hem esnek hem de doğru biçimde planlamanıza imkân sunar.