SPSS Means (Ortalama) Analizi Seçenekleri ve İstatistiksel Ölçütler

Nominal Analiz
1 gün önce
2 dakikada okunur

Analizin Amacı

SPSS’te Means (Ortalama) Analizi, bir veya birden fazla sayısal değişkenin ortalamasını, farklı kategori grupları arasında karşılaştırmak için kullanılır.

Amaç, gruplar arasındaki farkların büyüklüğünü, dağılım özelliklerini ve normal dağılıma uygunluğunu istatistiksel ölçütler üzerinden değerlendirmektir.

Bu analiz yöntemi, tıp ve sağlık araştırmalarında yaş, laboratuvar değeri, kalış süresi veya maliyet gibi değişkenlerin farklı hasta grupları arasındaki ortalamalarını incelemek için sıklıkla uygulanır.

Akademik Tez Yazım Danışmanlığı

Hizmeti İncele

SPSS Means Options Bölümü ve Ölçütlerin Açıklamaları

1. Temel Tanımlayıcı Ölçütler

Sum (Toplam): Seçilen değişkenin tüm değerlerinin toplamını verir.
N (Vaka Sayısı): Analize dahil edilen geçerli gözlem sayısıdır.
Mean (Ortalama): Tüm gözlemlerin aritmetik ortalamasıdır.
Median (Medyan): Değerlerin ortasında yer alan, uç değerlerden etkilenmeyen merkez ölçüsüdür.
Grouped Median (Gruplandırılmış Medyan): Verilerin belirli aralıklara göre kodlandığı durumlarda medyanın hesaplanmış halidir.

Means Alt Grup Ortalamaları Analizi Ayar Sekmesi

2. Yayılım ve Değişkenlik Ölçütleri

Standard Deviation (Standart Sapma): Verilerin ortalama etrafında ne kadar dağıldığını gösterir.
Variance (Varyans): Gözlemler arasındaki değişkenliği ölçer, standart sapmanın karesi şeklinde hesaplanır.
Range (Değer Aralığı): En büyük ve en küçük değer arasındaki farktır.
Minimum / Maximum: Değişkendeki en küçük ve en büyük değerleri gösterir.

3. Dağılımın Şekline İlişkin Ölçütler

Skewness (Çarpıklık): Dağılımın simetrik olup olmadığını gösterir.
- Pozitif çarpıklık → Dağılım sağa uzun kuyrukludur.
- Negatif çarpıklık → Dağılım sola uzun kuyrukludur.
- Normal dağılımda çarpıklık değeri ≈ 0’dır.
Kurtosis (Basıklık): Dağılımın sivriliğini veya basıklığını ölçer.
- Pozitif → uç değerlerin fazla olduğunu,
- Negatif → daha düz bir dağılım olduğunu gösterir.

4. Normal Dağılımın Test Edilmesine Yönelik Ölçütler

Standard Error of Mean (Ortalamanın Standart Hatası): Farklı örneklemlerde ortalama değerlerin ne kadar değişebileceğini gösterir.
Standard Error of Skewness (Çarpıklığın Standart Hatası): Çarpıklık oranının güvenilirliğini değerlendirir.
- Eğer çarpıklık değeri, standart hatasının iki katından büyükse (|Skewness / SE| > 2), dağılım simetrik değildir.
Standard Error of Kurtosis (Basıklığın Standart Hatası): Kurtosis oranının normal dağılımdan sapma düzeyini gösterir.

5. Diğer Ölçütler

Geometric Mean (Geometrik Ortalama): Tüm değerlerin çarpımının n’inci köküdür. Özellikle büyüme oranı ve orantılı değişim analizlerinde kullanılır.
Harmonic Mean (Harmonik Ortalama): Gruplardaki örneklem büyüklükleri eşit olmadığında ortalama grup büyüklüğünü tahmin etmek için kullanılır.
Percent of Total N: Her grubun toplam vaka sayısına oranını verir.
Percent of Total Sum: Her grubun toplam değere katkı yüzdesini belirtir.

ANOVA Tablosu ve Lineerlik Testleri

SPSS, Means Options sekmesinde ayrıca şu ek analizleri sunar:

ANOVA Tablosu: Gruplar arasındaki ortalamalar arasındaki farkların istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını gösterir.
Eta ve Eta-Squared (Etki Büyüklüğü): Bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki açıklayıcılık oranını gösterir (0–1 arası).
Test for Linearity (Doğrusallık Testi): Gruplar arasındaki ilişkinin doğrusal olup olmadığını ölçer.
- R: İlişkinin yönünü ve gücünü,
- R²: Bağımsız değişkenin bağımlı değişkendeki toplam varyansın ne kadarını açıkladığını gösterir.

SPSS’te Means Analizi Uygulama Adımları

Menüden: Analyze → Compare Means → Means...
Dependent List: Ortalama alınacak sayısal değişkeni seçin.
Independent List: Grupları temsil eden kategorik değişkeni ekleyin.
Options... sekmesinden analizde görmek istediğiniz istatistikleri işaretleyin (örneğin mean, std. deviation, skewness).
“OK” butonuna tıklayarak çıktıyı oluşturun.