Zotero Kılavuzu – Bölüm 5: Veri Kalitesi ve Çevirici (Translator) Seçimi

Bu bölüm, Zotero’nun web sayfalarından aldığı verilerin kalitesini ve bu süreci yöneten “translator” sistemini açıklar.

Zotero’daki “translator” şu anlama geliyor:

• Teknik olarak: Translator, Zotero’nun web sayfasındaki verileri tanıyıp çekebilmesi için yazılmış küçük bir betik (script) dosyasıdır.

• Mantıksal olarak: Her site için bir “çevirici” gibi davranır; sayfadaki bibliyografik bilgileri (başlık, yazar, dergi adı, DOI, özet vb.) alır ve Zotero’nun anlayacağı standart biçime dönüştürür.

• Amaç: Farklı sitelerin farklı HTML yapıları ve metadata formatları vardır. Translator bu karmaşayı çözer ve en iyi veriyi Zotero’ya aktarır.

Özetle translator = Zotero’nun bir web sayfasını okuyup içeriği “bibliyografik veriye çeviren” aracı.

1️⃣ Veri Kalitesi ve Gömülü Metadata

Zotero’nun aktardığı verinin kalitesi, web sayfasında yer alan bilgi miktarına ve doğruluğuna bağlıdır:

• Bazı siteler Zotero için gömülü (embedded) metadata sunar ve bu durumda aktarım çok kaliteli olur.

• Bazı siteler sadece sınırlı bilgi (örneğin yalnızca başlık) verir ya da hiç metadata sağlamaz.

🎯 İpucu: Aynı kaynağın farklı sitelerdeki metadata kalitesi değişebilir. Örneğin yayıncının sitesinden alınan veriler Google Scholar’dan alınanlara göre genellikle daha kapsamlıdır.

2️⃣ Zotero Translator Nedir?

Zotero, her site için özel hazırlanmış “translator” dosyaları kullanır. Bunlar:

• Çoğu kütüphane kataloğunu, haber sitesini, araştırma veritabanını ve bilimsel yayıncıyı tanır.

• Metadata’yı mümkün olan en iyi şekilde çekmek için özelleştirilmiştir.

3️⃣ Translator Seçimini Değiştirmek

Zotero genellikle uygun translator’ı otomatik seçer. Ancak:

• Kaydetme simgesine sağ tıklayarak (Safari’de sayfa arka planında sağ tıklayarak) mevcut alternatif translator’lardan birini seçebilirsiniz.

• Eğer bir site doğru şekilde içe aktarılmıyorsa Zotero Forumları’na giderek URL’yi paylaşabilir ve durumu bildirebilirsiniz.

🎯 İpucu: Çevirici seçimini manuel yapmak, özellikle karmaşık veya veri yoğun sitelerde daha kaliteli sonuçlar verir.

4️⃣ Çalışma Prensibi (Adım Adım)

1. Zotero Connector simgesine tıklayın.

2. Veri kalitesine göre otomatik translator seçilir.

3. Alternatif translator kullanmak için sağ tıklayın ve listeden seçin.

4. Sorun yaşarsanız Zotero Forumları’nda bildirerek destek alın.

5️⃣ Hızlı İpuçları

• Yayıncının orijinal sitesinden veri almak genellikle en kaliteli sonuçları verir.

• Bir kaynağı birden fazla sitede bulabiliyorsanız en kapsamlı metadata sunan kaynağı tercih edin.

• Sorunlu siteleri Zotero Forumları’na bildirerek çevirici geliştirilmesine katkı sağlayın.

🎯 Bu Bölümün Kazandıracakları

• Veri kalitesini anlamak ve en iyi kaynağı seçmek

• Translator sisteminin çalışma mantığını öğrenmek

• Zotero’nun metadata aktarımında nasıl maksimum verimlilik sağladığını kavramak